Voor deze kwalificaties ontving Anton Koolwijk in 2022 van de Stichting Pride Amsterdam het Roze Amsterdammertje. Jarenlang was Anton in onze stad aanjager bij het ontwikkelen van lhbtiqi+ - beleid voor senioren. Op 15 januari 2024 ging hij met pensioen als humanistisch geestelijk verzorger van zorgorganisatie Amstelring.

Anton ontvangt het Roze Amsterdammertje (maker: René Rikkelman) van Luciën Spee
Foto: Wilma den Uijl


Anton Koolwijk werkte 24 jaar afwisselend in de woonzorgcentra Willem Drees, de Bogt, Vreugdehof, De Rietvinck en Het Schouw. Met veel passie zette hij zich in voor de acceptatie en emancipatie van lhbtiqi+ - ouderen, eerst in Amsterdamse zorginstellingen, later ook daarbuiten. Met groot succes: Anton maakte roze senioren zichtbaar en hun belangen bespreekbaar.

Scherp op de inhoud en zacht voor de persoon
Tijdens een druk bezochte afscheidsbijeenkomst voor collega’s en relaties op 15 januari in Het Schouw roemen vele sprekers Antons inspanningen en  verdiensten, met name op het gebied van diversiteit. ‘Een idealist, scherp op de inhoud en zacht voor de persoon’, zegt locatiemanager Kitty Stuivenberg. Zij brengt de onderscheiding in herinnering die Anton in 2023 van het Amstelring Regenboognetwerk kreeg. Dit netwerk wil kennis en activiteiten bij elkaar brengen om de zorg binnenAmstelring lhbtiq+ - vriendelijker te maken. De onderscheiding kreeg de naam Anton Koolwijk Awarden zal uitgereikt worden aan mensen die zich verdienstelijk maken voor een woon- en werksfeer binnen Amstelring, waar vrijheid, veiligheid, diversiteit en respect voorop staan.

 

Structureel in diversiteit blijven investeren
In zijn afscheidstoespraak zegt Anton bezorgd te zijn over “onze kleurrijke toekomst”. Hij heeft gemerkt dat de onderlinge verschillen in visie en cultuur in de samenleving groter worden, dat vooroordelen, discriminatie en racisme toenemen en dat er sprake is van een stijging van geweld tegen lhbtiqi+ - ers. ‘Deze ontwikkelingen zetten de sfeer en het welzijn in verpleeghuizen onder druk. Er komen nieuwe bewoners, medewerkers en vrijwilligers, ook met andere levensbeschouwelijke en culturele achtergronden. Sommigen weten te weinig over seksuele diversiteit, ook valt er weerstand te bespeuren. Het is daarom belangrijk dat we iedereen overtuigen van de noodzaak van vrijheid en verdraagzaamheid’. Anton roept zorginstellingen op structureel in diversiteit te blijven investeren.

 

Sommigen gingen zelfs de kast weer in.
Rond de jaarwisseling nam Anton afscheid van (buurt)bewoners in de laatste twee huizen waar hij werkte. Eerst in Het Schouw met maar liefst 120 bezoekers en daarna in De Rietvinck, waar ik bij mocht zijn en emotionele momenten meemaakte. Anton vertelde over zijn ervaringen door de jaren heen. ‘Al snel na mijn komst merkte ik bij bewoners de behoefte aan ontmoeting. Ik begon gespreksgroepen te organiseren. Bijvoorbeeld voor mensen met een Indische achtergrond, voor mantelzorgers en later ook voor roze senioren. Bij de laatsten signaleerde ik terughoudendheid bij het uitkomen voor hun seksuele identiteit. Het gaan wonen in een verpleeghuis leidde nog al eens tot angst voor afwijzing. Sommigen gingen zelfs de kast weer in. Terwijl het juist in zo’n nieuwe woonomgeving van belang is je vrij, veilig en geaccepteerd te voelen. Daarvoor wilde ik me gaan inzetten! Uit eigen ervaring weet ik hoe beklemmend het is om een belangrijk deel van jezelf te verzwijgen en hoe bevrijdend dat te doorbreken en jezelf te kunnen zijn.’

Anton tijdens zijn afscheidsreceptie op 15-01-2024 in Het Schouw
Foto: Michael van Schaick

Roze Loper
In 2010 bedacht Anton een concept voor De Rietvinck als homovriendelijk woonzorg- en ontmoetingscentrum. Professionals uit binnen- en buitenland kwamen er inspiratie opdoen. Daarna werd hij aanjager bij het uitrollen in Amsterdamse zorginstellingen van het predicaat Roze Loper: het kwaliteitskeurmerk als bewijs van voldoende aandacht voor seksuele diversiteit. Inmiddels telt ons land honderden centra met dit keurmerk.

In 2008 stond Anton in de verpleeghuizen aan de wieg van de Grey Pride, die later Senior Pride ging heten en ook daarbuiten actief werd. Anton hielp mee evenementen op het gebied van muziek, dans, toneel en film te organiseren. Ook tentoonstellingen, themagesprekken, kerkdiensten en gezelligheidsbijeenkomsten zoals gezamenlijke maaltijden en de populair geworden roze bingo. In verpleeghuizen werd gestart met zes activiteiten, later breidde de Senior Pride zich over de hele stad uit. In 2023 vonden er maar liefst 66 evenementen plaats.

 

Als God geen homo’s had gewild, had hij ze niet gemaakt
Anton groeide op in het conservatieve Zeeland. Vanaf zijn twaalfde voelde hij zich aangetrokken tot jongens. Pas op 28-jarige leeftijd vond zijn coming-out plaats.  

Anton: ‘Aan het eind van de lerarenopleiding godsdienst volgde ik een module humanistiek. Ik maakte kennis met een levensbeschouwing die de mens centraal stelt. Met zijn verstand, intuïtie en geweten kan een mens zijn leven zelf inhoud en richting geven. Ik leerde dat homoseksualiteit iets natuurlijks en normaals is. Als God geen homo’s had gewild, had hij ze niet gemaakt. Het inspireerde mij om verder aan de Universiteit voor Humanistiek te gaan studeren. Zo werd ik humanistisch geestelijk verzorger.’

 

Roze Stadsdorp van grote betekenis
Anton denkt dat het Roze Stadsdorp van grote betekenis voor roze ouderen  kan zijn. ‘Het overheidsbeleid is erop gericht senioren zo lang mogelijk thuis te laten wonen. In de verpleeghuizen is straks alleen nog plaats voor bewoners met de indicatie “beschermd wonen met intensieve verzorging en verpleging (zorgzwaartepakket 6)”. Toch hebben ook mensen die thuis blijven wonen, vaak zorg nodig. De thuiszorg kan daarin niet altijd adequaat voorzien. Mantelzorgers spelen dan een belangrijke rol. De huidige generatie roze ouderen heeft meestal geen kinderen en is afhankelijk van andere opvang. Contacten binnen het Roze Stadsdorp kunnen daarbij een waardevolle hulp zijn. Van harte hoop ik dat het nabuurschap tussen Amsterdamse lhbtiq+- senioren zo verder ontwikkeld zal worden.’